Posłuchaj ekspertów

Pewnym krokiem to seria podcastów, w których swoją wiedzą i doświadczeniem podzielili się dr hab. n. med. Iwona Sarzyńska-Długosz oraz prof. dr hab. n. med. Robert Gasik. Posłuchaj, aby dowiedzieć się więcej.

Czym jest opadająca stopa?

Posłuchaj rozmowy ekspertów, z której dowiesz się czym jest opadająca stopa, kiedy występuje oraz czym się charakteryzuje.

Rozwiń opis

W rozmowie z Panią dr hab. n. med. Iwoną Sarzyńską-Długosz i Panem prof. dr hab. n. med. Robertem Gasikiem został poruszony temat często spotykany w praktyce lekarskiej neurologów, specjalistów neurologii oraz ortopedii i traumatologii narządu ruchu – opadająca stopa.

CZYM JEST OPADAJĄCA STOPA?

Opadająca stopa to objaw różnych schorzeń m.in. układu nerwowego. Jest to objaw charakterystyczny szczególnie dla uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, czyli nerwów obwodowych. Występuje w izolowanym uszkodzeniu nerwu strzałkowego, nerwu kulszowego, polineuropatiach o różnych etiologiach. Najczęściej spotykaną polineuropatią w praktyce klinicznej jest polineuropatia cukrzycowa. Objaw opadającej stopy spotykany jest także w schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu i rdzenia kręgowego takich jak: udar mózgu, stwardnienie rozsiane, mózgowe porażenie dziecięce.
Według prof. dr hab. n. med. Roberta Gasika, statystycznie najczęstszym czynnikiem wywołującym niedowłady mięśni, które powodują opadanie stopy są patologie wewnątrzkanałowe (kanał rdzenia kręgowego) – zespoły bólowe kręgosłupa, przebiegające z kompresją struktur nerwowych kanału kręgowego lub otworów międzykręgowych.

JAK SIĘ OBJAWIA?

Pacjent postrzega opadanie stopy jako problem z chodzeniem i zaczyna zahaczać stopą o podłoże, co zwiększa ryzyko upadku. Częstym objawem są też dolegliwości bólowe, które niejednokrotnie poprzedzają wystąpienie objawu opadającej stopy. Te dolegliwości bólowe zlokalizowane są w kręgosłupie, ale dotyczą też kończyny dolnej (uda, podudzia, stopy).

CO JEST NIEZBĘDNE DO ZDIAGNOZOWANIA OBJAWU OPADAJĄCEJ STOPY?

Aby przeprowadzić właściwie diagnostykę opadającej stopy, należy wykonać szczegółowy wywiad obejmujący czas kiedy wystąpiły objawy oraz ich rodzaj i nasilenie. Należy także zebrać wywiad na temat chorób współistniejących. Kolejnym elementem diagnozy jest wnikliwa analiza postawy i wzorca poruszania pacjenta, a także pomiar obwodu łydki oraz wykrycie zmian troficznych.
Następnym etapem jest badanie siły mięśniowej, napięcia mięśni, odruchów mięśniowych i innych elementów badania neurologicznego. W zależności od wyników tych badań, lekarz decyduje jaki rodzaj badań dodatkowych będzie potrzebny. Wśród dodatkowych badań mogą się znaleźć: badania neuroobrazujące rdzenia kręgowego i mózgu (rezonans magnetyczny), badanie elektrofizjologiczne EMG, badania laboratoryjne czy pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego. Należy pamiętać, że im wcześniej wykryjemy problem, na przykład prawidłowo interpretując dolegliwości bólowe, tym większa szansa na szybką interwencję neurochirurgiczną. Taka metoda może w sposób istotny zapobiec utrwaleniu się deficytu pod postacią opadającej stopy.

PODSUMOWUJĄC

Opadająca stopa to objaw mogący wystąpić w przebiegu różnych schorzeń układu nerwowego. Charakteryzuje się „ptasim” chodem (unoszenie nogi wysoko, by nie zahaczać palcami u stóp o podłoże) oraz dolegliwościami bólowymi zlokalizowanymi w kończynie dolnej czy kręgosłupie. Należy pamiętać, że im szybciej zdiagnozujemy problem, tym większa szansa na skuteczne leczenie.

Jak wygląda leczenie i rehabilitacja pacjentów z opadającą stopą?

Dowiedz się, od czego zacząć leczenie pacjenta z opadającą stopą, oraz jak wyglądają późniejsze etapy rehabilitacji.

Rozwiń opis

W rozmowie z Panią dr hab. n. med. Iwoną Sarzyńską-Długosz i Panem prof. dr hab. n. med. Robertem Gasikiem został poruszony temat często spotykany w praktyce lekarskiej neurologów, specjalistów neurologii oraz ortopedii i traumatologii narządu ruchu – opadająca stopa.

CZY LECZENIE CHOROBY, KTÓRA SPOWODOWAŁA OPADANIE STOPY SPOWODUJE WYELIMINOWANIE TEGO OBJAWU?

Oceniając pacjenta i jego rokowanie, należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Po pierwsze, jaka jest diagnoza choroby pierwotnej. Jeżeli jest to choroba o przebiegu przewlekle postępującym, np. polineuropatia cukrzycowa czy stwardnienie rozsiane, wówczas rokowanie co do pełnego odzyskania funkcji pomimo wdrożenia odpowiedniego leczenia, jest wątpliwe.
W przypadku polineuropatii cukrzycowej istotne jest kontrolowanie prawidłowej glikemii. Można również wdrożyć leczenie farmakologiczne, które w niewielkim zakresie wspomaga odbudowę nerwów.
Jest jednak wiele przypadków pacjentów, u których wdrożenie odpowiedniego, wielokierunkowego postępowania, może spowodować istotną poprawę, a nawet niemalże całkowite ustąpienie dolegliwości. U niektórych pacjentów, np. w przebiegu dyskopatii, skuteczne może okazać się leczenie neurochirurgiczne.

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ?

Bardzo istotny w kontekście leczenia opadającej stopy jest czas. Im dłużej trwa choroba, której objawem jest opadająca stopa i im później ten objaw zostaje zdiagnozowany, tym bardziej tracimy szansę na odtworzenie funkcjonalności ruchu w kończynie dolnej.
W przypadku, gdy nie ma możliwości wyleczenia podstawowej choroby pacjenta, najlepszym rozwiązaniem jest leczenie zarówno przyczynowe jak i objawowe.

REHABILITACJA

Integralną częścią terapii jest rehabilitacja. Zwykle kinezyterapia, ale w niektórych przypadkach pomocne mogą być różnego typu zabiegi fizykoterapii. Proces ten jest długotrwały, a w jego działanie zaangażowany jest zarówno pacjent, jak i zespół lekarzy i fizjoterapeutów.
Oprócz ćwiczeń ruchowych, wielu pacjentów potrzebuje wsparcia poruszania się w postaci ortezy gwarantującej stabilizację podczas chodzenia.

JAKA POWINNA BYĆ ORTEZA WSPOMAGAJĄCA PACJENTA Z OPADAJĄCĄ STOPĄ?

Powinna być wygodna i stwarzająca komfort pacjentowi. Zaopatrzenie ortopedyczne proponowane pacjentowi nie powinno powodować dodatkowego dyskomfortu czy bólu. Jest to szczególnie istotne u pacjentów, którzy maja zaburzone czucie w kończynie dolnej, np. w przebiegu polineuropatii cukrzycowej. Należy też pamiętać, aby zastosowana orteza wspierała prawidłowy wzorzec chodu, redukowała dolegliwości o charakterze opadania stopy, poprawiała fazę podporu i fazę odbicia. Bardzo istotnym czynnikiem jest też waga ortez – powinna być lekka, ponieważ pacjenci mają osłabioną siłę mięśniową kończyny.

PODSUMOWUJĄC

Oceniając rokowanie pacjenta z opadającą stopą, należy przede wszystkim uwzględnić diagnozę schorzenia, które spowodowało sam objaw. Niezbędna jest też rehabilitacja obejmująca ćwiczenia ruchowe, czyli kinezyterapię. Cały proces terapii jest długotrwały i wymaga zaangażowania specjalistów, fizjoterapeutów jak i samego pacjenta. Pacjenci, którzy na co dzień używają ortez, powinni się czuć komfortowo. Dodatkowo, używany przez pacjentów sprzęt w postaci ortez powinien być lekki, niepowodujący otarć i wytrzymały.

Jak prawidłowo dopasować ortezę i na co zwrócić uwagę przy doborze sprzętu?

Dowiedz się, jakie warunki powinna spełniać orteza, żeby poprawić jakość życia pacjenta z opadającą stopą.

Rozwiń opis

W rozmowie z Panią dr hab. n. med. Iwoną Sarzyńską-Długosz i Panem prof. dr hab. n. med. Robertem Gasikiem został poruszony temat często spotykany w praktyce lekarskiej neurologów, specjalistów neurologii oraz ortopedii i traumatologii narządu ruchu – opadająca stopa.

PO CO PACJENTOWI ORTEZA?

Orteza wprowadza pewnego rodzaju równowagę do układu ruchu. Pozwala także utrzymać stopę w odpowiedniej, pośredniej pozycji, która nie wywołuje przykurczy mięśniowych, dzięki czemu nie ogranicza rehabilitacji pacjenta. Orteza pacjentowi jest potrzebna, by jego chód był płynny, oraz żeby zapewnić mu jak najwyższy stopień bezpieczeństwa w trakcie przemieszczania się. Bezpieczeństwo rozumiemy tu jako ograniczenie do minimum ryzyka potknięcia i upadku, które szczególnie u osób w podeszłym wieku, grożą złamaniami kończyn, wstrząsom mózgu czy uszkodzeniom skóry.
Oprócz tego powodują zwiększenie szybkości chodu, co jest bardzo istotne w kontekście odczuwania swojej niepełnosprawności przez pacjenta.

JAKA POWINNA BYĆ PRAWIDŁOWO DOBRANA ORTEZA?

Prawidłowo dobrana orteza z pewnością musi mieć właściwy rozmiar, a więc być idealnie dopasowana zarówno do wielkości stopy, jak i obwodu łydki. Tak dobrany sprzęt nie powinien sprawiać pacjentowi żadnego dyskomfortu. Powinna być też lekka, by stanowić jak najmniejsze obciążenie.
Dobierając sprzęt dla pacjenta, warto pamiętać o materiałach, z których została stworzona. To one zapewniają trwałość i komfort użytkowania. Solidne materiały zapobiegają sytuacji, w której pacjent musi często wymieniać sprzęt i uczyć się chodzić w ortezie od początku. Nietrwałe materiały, takie jak plastik, nie są gwarantem bezpieczeństwa i trwałości. Uszkodzenia sprzętu wiążą się z potrzebą zakupu nowej ortezy i nauki chodzenia w niej od początku. Prawidłowo dobrana orteza, to także orteza dobrana do rodzaju dysfunkcji, która występuje u pacjenta. Dobrze jest, gdy mamy możliwość dobrania takiego sprzętu, który będzie wspierać pacjenta w tym zakresie, w jakim tego potrzebuje, nie unieruchamiając zdrowych partii.
Warto zaznaczyć, że pacjenci, którym źle się chodzi w ortezie, po prostu jej nie używają, co jest dodatkowym argumentem na to, by dbać o jakość wykonania zalecanego sprzętu. Pamiętajmy o tym, że orteza jest integralnym elementem terapii i wspomaga naturalny proces leczenia i rehabilitacji, zapobiegając między innymi powstawaniu przykurczy. Pacjenci wyposażeni w tę wiedzę, będą mieli więcej motywacji do noszenia jej.

PODSUMOWUJĄC

Dobór odpowiedniej ortezy do rodzaju dysfunkcji pacjenta ma ogromne znaczenie dla poprawy jego funkcjonowania. Najlepsze ortezy to te, które maksymalnie poprawiają jakość życia pacjenta. Bardzo ważne jest to, był to sprzęt lekki, wykonane z trwałych materiałów, elastyczne i sztywne w tych miejscach, w których jest to konieczne. Dobrze dobrana orteza wysokiej jakości pozwoli pacjentowi z opadającą stopą żyć pełnią życia i nie myśleć na co dzień o swojej niepełnosprawności.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Skontaktuj się z nami